Off-grid zonnepanelen: prijzen, mogelijkheden en voordelen

Helemaal off-grid leven met zonnepanelen? In Nederland is dat helaas niet mogelijk. Toch kan je wel semi off-grid leven. In deze gids leggen we stap voor stap uit wat off-grid zonnepanelen zijn en hoe je ermee aan de slag kunt. Je leert hoe je precies berekent hoeveel zonnepanelen je nodig hebt om je eigen energie op te wekken en grotendeels zelfvoorzienend te worden.

We kijken ook naar handige extra’s en alternatieven die je systeem nog beter kunnen maken. Natuurlijk vertellen we je wat het kost en hoe je kunt bepalen of dit voor jou een goede investering is.

Wat zijn off-grid zonnepanelen eigenlijk?

Een off-grid zonnepanelensysteem bestaat uit normale zonnepanelen. Het gaat dus niet om een ander soort zonnepaneel.

Hoe onderscheidt het systeem zich van een gewone zonnepaneelinstallatie? Een off-grid systeem is niet aangesloten op het elektriciteitsnet.

De opgewekte stroom blijft gewoon binnen de woning en wordt opgeslagen in een of meerdere batterijen. Een teveel aan opgewekte energie komt dus niet op het elektriciteitsnet terecht.

Off-grid systemen worden daarom ook wel autonome systemen of eilandsystemen genoemd. Een off-grid zonnepaneelinstallatie is vaak een belangrijk onderdeel van een volledig zelfvoorzienende woning.

Om volledig zelfvoorzienend te zijn, moet de woning ook zelf warmte genereren en voorzien zijn van een waterbron. Denk maar aan een warmtepomp en een regenwatersysteem. Een volledig zelfvoorzienende woning is namelijk ook niet aangesloten op leidingen voor water en gas.

Hoeveel zonnepanelen heb je nodig om elektriciteit te gebruiken zonder netaansluiting?

Bij een gewone zonnepaneelinstallatie kun je, met of zonder thuisbatterij, altijd terugvallen op het elektriciteitsnet. Met een off-grid zonnepaneelsysteem kan dat niet. Het berekenen van het nodige aantal zonnepanelen is daarom iets ingewikkelder.

Je moet namelijk voldoende energie produceren om in al je elektriciteitsbehoeften te voorzien en tegelijk de thuisbatterij op te laden. Zo kun je ‘s nachts en op druilerige dagen, wanneer je zonnepanelen geen groene stroom opwekken, nog steeds elektriciteit gebruiken.

De capaciteit van je thuisbatterij is dus enorm belangrijk en zal het nodige vermogen van de installatie en dus ook het aantal zonnepanelen beïnvloeden.

Bij het bepalen van het aantal zonnepanelen voor een gewone installatie kijk je voornamelijk naar je jaarverbruik. Voor een off-gridsysteem wordt gekeken naar je dagelijks verbruik. Ook bij piekverbruik (wanneer je alle apparaten in huis tegelijk zou gebruiken) moet je voldoende energie produceren.

Houd er ook rekening mee dat een zonnepaneel tijdens de herfst en winter minder energie produceert dan tijdens de zomer en lente.

Gebruik je ook elektriciteit om je woning te verwarmen? Dan stijgt je energiebehoefte net wanneer je opbrengst daalt. Je kiest dus best voor een installatie met een wat hoger vermogen.

Tot slot is ook de omvormer belangrijk. Bij een gewone installatie wordt doorgaans gekozen voor een omvormer met een iets lager vermogen.

Een off-grid zonnepaneelinstallatie vergt een omvormer met een passend vermogen die ook bij piekverbruik alle nodige gelijkstroom kan omzetten in wisselstroom.

Voor een gezin van 4 à 5 personen met een jaarlijks verbruik van 4.300 kWh wordt een installatie met gemiddeld 14 zonnepanelen aangeraden.

Prijs berekenen: wat kost een off-grid systeem met zonnepanelen?

Hoeveel kost het om een volledig off-grid zonnepaneelsysteem te laten installeren? Over het algemeen mag je uitgaan van een prijs van 10.000 tot 15.000 euro. In die prijs zitten de nodige reguliere of mobiele zonnepanelen, een omvormer en een thuisbatterij.

Hoeveel je installatie precies kost, is natuurlijk afhankelijk van heel wat factoren. Denk maar aan de grootte van je gezin, jullie energieverbruik, het vermogen, type en merk van de zonnepanelen en natuurlijk ook de vraagprijs van de installateur.

Hoe werken off-grid zonnepanelen?

Kort samengevat bestaat een off-grid zonnepaneelsysteem uit minstens 3, maar in de praktijk vaak 4 onderdelen:

• Zonnepanelen
• Omvormer
• Thuisbatterij
• Back-up generator of alternatief

Onderstaand overzicht geeft je een beeld van de werking van een off-grid systeem aan de hand van de verschillende onderdelen.

Onderdelen van een off-grid zonnepaneelsysteem: van accu tot omvormer

Een off-grid zonnepaneelsysteem bestaat uit zonnepanelen, een of meerdere omvormers, een of meerdere thuisbatterijen en in de meeste gevallen een back-up generator of andere terugvaloptie.

Zonnepanelen en omvormer

De zonnepanelen genereren gelijkstroom. Die gelijkstroom wordt door de omvormer omgezet naar wisselstroom. Die wisselstroom kan gebruikt worden om verschillende apparaten van elektriciteit te voorzien. Denk maar aan de koelkast, die constant elektriciteit verbruikt, maar ook aan de oplader van je gsm of laptop.

Zonnepanelen zonder omvormer kunnen niet functioneren. Als er niet automatisch een omvormer bij je systeem wordt geleverd heb je een aparte omvormer nodig.

Batterij of accu

Nu voorzie je met een off-grid systeem volledig in je eigen elektriciteitsverbruik. ‘s Nachts wekken de panelen geen energie op, maar je koelkast moet natuurlijk wél nog van elektriciteit worden voorzien.

Daarom beschikt een off-grid systeem altijd over een thuisbatterij. Stroom die de panelen overdag opwekken maar niet gebruikt wordt, komt in die thuisbatterij terecht.

Omdat je de elektriciteit in de thuisbatterij absoluut nodig hebt (en je niet kunt terugvallen op het elektriciteitsnet), is de accucapaciteit ontzettend belangrijk.

Een te geringe accucapaciteit kan bijvoorbeeld betekenen dat je koelkast en/of diepvriezer ‘s nachts uitvalt. Allesbehalve ideaal. Daarbij komt ook dat de batterij voorzien moet zijn op dagen waarop de panelen weinig elektriciteit opwekken.

Back-up: generator of alternatieve energiebron

Veel bewolking, een dikke sneeuwlaag of een defect aan de zonnepanelen kunnen een groot probleem zijn als je batterij niet voldoende capaciteit heeft.

Hoe groot je accucapaciteit ook is, bij een defect aan de panelen of een lange, druilerige periode bestaat de kans dat je geen oplossing vindt voordat de batterij volledig leeg is.

Daarom beschikken de meeste off-grid systemen ook over een alternatieve elektriciteitsbron. Denk maar aan een generator, een aanvullende windmolen of een windboom. Meer hierover lees je verder in dit artikel.

Meerwaarde van een woning met off-grid zonnepanelen

Een off-grid systeem is een grote meerwaarde voor je woning. Het systeem brengt heel wat waardevolle voordelen met zich mee.

Voordelen

Het belangrijkste voordeel? Je bent volledig onafhankelijk van het net. Van stroomstoringen en schommelende energieprijzen ondervind je geen hinder. Je hoeft je ook geen zorgen te maken over energierekeningen.

Daarnaast is een off-grid systeem erg milieuvriendelijk, zeker als je voor al je energiebehoeften beroep doet op een warmtepomp, zonnepanelen en een windmolen. Je gebruikt dan geen fossiele brandstoffen, wat je CO2-uitstoot aanzienlijk verlaagt.

Een laatste voordeel is de korte terugverdientijd. Al het geld dat normaal naar de energieleveranciers gaat, blijft op je rekening staan. Zo verdien je jouw investering al snel volledig terug. Daarna maak je in feite pure winst met het geld dat je niet aan energierekeningen hoeft uit te geven.

Zijn er ook nadelen?

Een off-grid systeem heeft natuurlijk ook enkele nadelen.

Eerst en vooral is niet elke woning geschikt voor een off-grid systeem. Zo kan het in bepaalde gevallen eenvoudigweg verboden zijn om je woning van een dergelijk systeem te voorzien. Woningen in de buurt van steden en dorpen vallen ook vaak uit de boot.

Off-grid systemen zijn vooral handig voor afgelegen huizen of vakantiewoningen. Maar let op: je hebt geen verbinding met het elektriciteitsnet als er iets misgaat. Bijvoorbeeld, als je zonnepanelen kapot zijn, kun je geen nieuwe stroom opwekken. Je kunt daar dus geen plug and play zonnepanelen voor gebruiken. Daarom is het slim om een back-up te hebben, zoals een generator, zodat je niet zonder stroom komt te zitten.

Onthoud ook dat je in de winter vaak heel wat minder elektriciteit opwekt met zonnepanelen. Een windmolen, generator of andere aanvullende energiebron is daarom in veel gevallen een broodnodige aanvulling op je systeem.

Bestaan er andere off-grid systemen?

Zowel voor het genereren van warmte als voor het opwekken van elektriciteit bestaan er verschillende autonome systemen. Hieronder vind je een overzicht met de verschillende mogelijkheden.

Zelf elektriciteit opwekken

Naast een zonnepaneelinstallatie kun je met de volgende installaties zelf in je eigen elektriciteitsbehoeften voorzien.

Wind: windmolen of windboom

Wind omzetten in elektriciteit? Dat kan! Je hebt over het algemeen twee opties. Een eerste is de klassieke windmolen. Denk niet aan de enorme windmolens die je langs de kant van snelwegen tegenkomt. Windmolens voor eigen gebruik zijn een stuk kleiner. Je plaatst ze in de tuin of op het dak.

Let er wel op dat een windmolen voldoende wind moet kunnen opvangen (gemiddeld 21 kilometer per uur). Aan de kust is dat eenvoudig, maar in een omgeving met veel bomen, gebouwen en obstakels is een windmolen lang niet altijd rendabel.

Houd er ook rekening mee dat je doorgaans een stedenbouwkundige vergunning én de toestemming van eventuele buurtbewoners nodig hebt.

Een alternatief is de windboom. Dat is een metalen constructie met bladervormige windturbines. Een windboom heeft minder wind nodig (6 kilometer per uur volstaat doorgaans), en oogt ook wat mooier.

Verbrandingsmotor: generator

Niet hernieuwbaar, maar wel een betrouwbare energiebron: een generator. Generators zetten brandstoffen om naar elektriciteit. Een generator wordt vaak als back-up geïnstalleerd om defecten of stroomtekorten op te vangen.

Ook interessant zijn de hybride systemen. Daarbij combineer je een zonnepaneel– of windenergie-installatie met een generator. Is je thuisbatterij leeg, dan schakelt de generator automatisch in.

Zelf warmte genereren

Je energiebehoeften bestaan natuurlijk niet enkel uit je elektriciteitsverbruik. Je wilt je woning en het water dat je gebruikt ook verwarmen. Met de volgende systemen is het mogelijk om zelf in die behoeften te voorzien.

Zonneboiler

Een zonneboiler gebruikt zonnecollectoren om water te verwarmen. De zonneboiler wordt doorgaans op het dak geïnstalleerd. De collectoren bevatten een vloeistof die opwarmt door de zon. De opgewekte warmte wordt aan het leidingwater doorgegeven.

Dat warme water wordt opgeslagen in een thermisch voorraadvat. Je kunt het gebruiken om bijvoorbeeld het water van je douche te verwarmen. Het warme water kan ook verdeeld worden over je centraal verwarmingssysteem. Om je woning te verwarmen met een zonneboiler, heb je een verwarmingssysteem nodig dat ook op lage temperaturen werkt.

Warmtepomp

Een warmtepomp past perfect in een off-grid systeem. Er zijn verschillende soorten, zoals een geothermische warmtepomp. Deze haalt warmte uit de aarde om je huis te verwarmen. Elk type warmtepomp gebruikt een andere bron, zoals lucht, water of grond, maar ze hebben allemaal hetzelfde doel: duurzaam en efficiënt verwarmen.

Een warmtepomp verbruikt over het algemeen best wat elektriciteit. Je combineert een warmtepomp dus best met een energiesysteem met een hoog vermogen.

Elektrische verwarming

Wek je zelf (groene) elektriciteit op? Dan kun je die elektriciteit natuurlijk ook rechtstreeks aanwenden om je woning en water te verwarmen. Over het algemeen is dat minder rendabel dan het gebruik van een warmtepomp, maar mogelijk is het wel.

Micro-warmtekrachtkoppeling

Een inventief alternatief waarmee je zowel warmte als elektriciteit voorziet, is een micro–warmtekrachtkoppeling. Een dergelijk systeem gebruikt pellets of gas om warmte en elektriciteit op te wekken. Het systeem verbrandt de grondstof, waarbij warmte vrijkomt.

Een deel van de warmte voorziet in je warmtebehoeften, een ander deel van de warmte drijft een motor aan die elektriciteit opwekt.

Is semi of volledig off-grid wonen rendabel in Nederland?

Een off-grid systeem is een mooie oplossing voor de stijgende energieprijzen. Volledig of zelfs deels off-grid leven kan je heel wat kosten besparen. Een off-grid systeem is duur, maar met de forse besparing op energiekosten is die investering zeker de moeite waard.

Het is jammer dat het in Nederland niet mogelijk is om volledig off-grid te wonen, maar gelukkig zijn er genoeg rendabele opties waarmee je wel onafhankelijker bent van het elektriciteitsnet. Vraag advies aan een specialist over op welke manier jij gedeeltelijk zelf in je energie kan voorzien.

Ook interessant voor jou:

Meer weten over (semi)off-grid zonnepanelen installaties? Raadpleeg installateurs in je buurt

Wil jij graag meer zelfvoorzienend zijn? Aarzel dan niet en neem contact op met een specialist in jouw buurt. Ontvang advies over welke opstellingen het beste passen bij jouw woning en situatie. Een expert helpt je met de berekening, denkt mee na over de mogelijke oplossing en voorziet een opstelling met een zo groot mogelijke opbrengst.

Vul onderstaand formulier in en je ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies en offertes op maat. Zo kan je prijzen vergelijken, advies inwinnen en de beste oplossing vinden voor jouw unieke energieproject!